Viêm xoang: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách điều trị

Viêm xoang là bệnh lý thường gặp ở mọi lứa tuổi đặc biệt là trong thời gian giao mùa. Đây là bệnh lý không quá nguy hiểm nhưng nếu không chữa trị kịp thời sẽ để lại nhiều biến chứng khó chữa. Vậy làm sao để phân biệt viêm xoang và các bệnh tai mũi họng khác, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị như thế nào.

Mời bạn cùng Nhà thuốc Mariko tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau! 

Viêm xoang là bệnh gì?

Viêm xoang là tình trạng nhiễm trùng và viêm một hoặc nhiều xoang do một xoang bị tắc. Viêm xoang xảy ra đột ngột và kéo dài trong thời gian ngắn (khoảng 4 tuần) – viêm xoang cấp tính. Một trường hợp khác là tình trạng viêm nhiễm có thể dai dẳng (hơn 3 tháng) và tái phát. Nó được gọi là viêm xoang mãn tính. 

Nguyên nhân gây viêm xoang 

Các nguyên nhân phổ biến của viêm xoang là: 

• Virus

Bệnh nhiễm trùng xoang thường bắt đầu với các triệu chứng cảm lạnh. Nguyên nhân là do một loại vi rút làm tắc nghẽn các mô mũi và chặn các lỗ thông thường dẫn lưu các xoang ra ngoài. 

Nếu nó xuất phát từ nguyên nhân này, tất cả các loại thuốc đều không hiệu quả, các triệu chứng sẽ cải thiện sau khoảng một tuần. Có thể dùng thuốc nhỏ thông mũi, nhưng không dùng quá 5 ngày để tránh gây nghiện.

Biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa viêm xoang do virus cũng giống như cảm lạnh và cảm cúm, là tiêm phòng vắc xin cúm hàng năm. 

Dị ứng

Nghiên cứu chỉ ra rằng, người bệnh bị viêm xoang do dị ứng (viêm xoang) có xu hướng bị nhiễm trùng xoang. Do đó, nếu cơ thể dễ bị dị ứng phấn hoa, lông thú cưng, nấm mốc, mùi nước hoa… thì nên tránh xa những thứ này. 

Vi khuẩn

Nếu bạn bị cảm  và không có dấu hiệu cải thiện sau 10-15 ngày, nguyên nhân có thể là do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae hoặc  Haemophilus Enzae, thường  trú ngụ ở vòm họng khi cơ thể có vấn đề về sức khỏe. Các phế cầu sẽ phát triển và gây bệnh. Theo thời gian, cảm lạnh sẽ chuyển thành nhiễm trùng xoang. Tuy nhiên, tin tốt là bệnh viêm xoang do vi khuẩn có thể được ngăn ngừa bằng cách tiêm chủng. 

• Polyp

Polyp mũi là những khối u nhỏ lành tính, phát triển trong các mô của mũi hoặc các xoang, gây bít tắc xoang, cản trở sự thoát dịch mũi  và gây nhiễm trùng xoang, những khối u nhỏ này còn có thể hạn chế đường dẫn khí, làm giảm độ nhạy của khứu giác và gây đau đầu.

Thuốc xịt mũi steroid thường được sử dụng để điều trị viêm xoang do polyp. Nếu việc điều trị không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật.

• Ô nhiễm không khí

Theo PGS.TS.BS Lê Minh Kỳ, không khí ô nhiễm cũng là nguyên nhân gây kích ứng mũi, gây viêm, làm tăng nguy cơ bị bệnh. Tình trạng sẽ càng nặng hơn nếu người bệnh bị dị ứng hoặc hen suyễn.

• Bơi/ lặn hồ bơi quá lâu

Nếu bạn rơi vào tình trạng dễ bị nhiễm trùng xoang, thì không nên bơi, lặn quá lâu trong hồ bơi. Chất clo trong hồ bơi sẽ gây ra kích ứng niêm mạc mũi, viêm mô, hình thành bệnh viêm xoang.

• Tần suất đi máy bay dày đặc

Càng lên cao, khí áp càng giảm. Điều này gây ra áp lực tích tụ trong đầu, làm tắc nghẽn đường thở và làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm xoang. Để khắc phục, bạn có thể dùng thuốc nhỏ mũi hoặc ống nhỏ. Hít vào trước khi máy bay cất/hạ cánh.

• Nấm

Nhiễm trùng xoang thường gặp ở người bệnh có hệ miễn dịch yếu nhưng những người khỏe mạnh cũng không nằm ngoài nguy cơ.

Aspergillus là loại nấm rất phổ biến gây ra viêm xoang. Khi hệ thống miễn dịch bị tổn hại, nấm có cơ hội phát triển, đặc biệt là trong môi trường tối, ẩm ướt như xoang. 

• Lạm dụng thuốc xịt mũi 

Thuốc xịt mũi giúp làm thông thoáng khoang mũi, giảm nghẹt mũi, nhưng cũng vì lý do này, việc lạm dụng thuốc xịt mũi có thể khiến các triệu chứng trầm trọng hơn, đặc biệt nếu bạn không tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ.

• Hút thuốc lá 

Khói thuốc lá cũng có thể gây kích ứng mũi và gây viêm, dẫn đến nhiễm trùng xoang, nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm là do hệ thống thông xoang tự nhiên của mũi đã bị tổn thương do khói thuốc… làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang. 

• Bất thường bẩm sinh vùng mũi

Những bất thường ở mũi do bẩm sinh (đường dẫn lưu hẹp,  lệch vách ngăn mũi, khe hở vòm miệng,…) sẽ thúc đẩy nguy cơ nhiễm trùng xoang. Giải pháp phẫu thuật sớm giúp phòng ngừa và cải thiện triệu chứng viêm xoang 

Bệnh viêm xoang thường xuất hiện với những triệu chứng phổ biến sau:

• Chảy nước mũi:  Đối với viêm xoang trước dịch mũi chảy ra mũi trước, còn viêm xoang sau, dịch mũi chảy xuống cổ họng
• Nghẹt mũi hoặc khó thở:  Nghẹt mũi có thể nghẹt 1 bên mũi hoặc nghẹt cả hai bên.

• 

• Đau nhức: viêm xoang hàm đau nhức vùng má. Viêm xoang sàng trước, đau thường ở giữa 2 mắt. Viêm xoang bướm và xoang sàng sau, đau nhức tập trung ở vùng gáy. Còn đối với xoang trán, đau chủ yếu xuất hiện giữa 2 lông mày với thời điểm đau xảy ra ở khung giờ nhất định, khoảng 10 giờ sáng.
• Vị giác và khứu giác suy giảm: người bệnh mất khả năng ngửi, nếm. Khi đó, bệnh nhân ngửi không biết mùi.

Ngoài các triệu chứng nhận biết này ra, còn những biểu hiện điển hình sau:

• Viêm tai giữa với triệu chứng đau tai, chảy dịch mủ ở tai, Đau răng ở hàm trên, Sốt trên 38 hoặc 39 độ C, Cơ thể mệt mỏi, Viêm họng, Xuất hiện các biểu hiện như hơi thở có mùi hôi, ho kéo dài hơn 10 ngày

Đối tượng dễ mắc bệnh viêm xoang

Người có nguy cơ cao mắc bệnh viêm xoang cấp và mãn tính nếu rơi vào các trường hợp: 

• Tiếp xúc với nhiều môi trường ô nhiễm như khói thuốc lá, khói bụi,… 
• Người có các bất thường về giải phẫu như: lệch vách ngăn, lỗ mũi to 
• Phụ nữ trong thời kỳ mang thai 
• Những người thường làm việc với nhiều trẻ em, 
• Người hút thuốc lá, 
• Những người có các bệnh lý sau đây dễ bị hẹp hoặc nghẹt mũi, do đó nguy cơ mắc bệnh viêm xoang cao hơn dân số chung 

Phân loại viêm xoang 

Phân loại viêm xoang dựa trên bệnh lý có lợi cho việc quản lý bệnh nhân. Nó rất hữu ích trong việc xác định xem một  hay nhiều xoang bị ảnh hưởng và xác định thời gian của bệnh.

Viêm xoang mưng mủ cấp: quá trình nhiễm trùng ở xoang kéo dài từ 1 đến 4 tuần.

• Những triệu chứng khởi phát đột ngột.
• Thời gian nhiễm trùng có giới hạn.
• Tự khỏi hoặc khỏi bệnh do điều trị.
• Các giai đoạn bệnh có thể tái phát nhưng giữa những giai đoạn niêm mạc bình thường <4 lần mỗi năm.

Xử trí viêm xoang cấp thường là điều trị nội khoa, điều trị ngoại khoa hiếm khi cần đến.

Viêm xoang có mủ bán cấp: Đây là tình trạng nhiễm trùng xoang kéo dài từ 4 tuần đến 3 tháng (12 tuần). Trong viêm xoang bán cấp, quá trình viêm thường có thể hồi phục. Hiếm khi chỉ định điều trị nội khoa, phẫu thuật khi cần thiết trong giai đoạn bán cấp tính.

Viêm xoang cấp tái phát: Bệnh nhân mắc trên 1 đợt / năm khỏi hẳn giữa các đợt đến 4 đợt / năm. 

Viêm xoang có mủ mãn tính là danh từ dùng khi viêm xoang kéo dài trên 3 tháng, chủ yếu là viêm xoang mãn tính do điều trị không đúng cách hoặc không đủ nguyên nhân của viêm xoang cấp tính. Quá trình này là không thể đảo ngược, vì vậy điều trị bằng thuốc hiếm khi hữu ích để chữa khỏi tình trạng viêm sau khi đã chuyển sang giai đoạn mãn tính sau 3 tháng. Điều trị ngoại khoa được chỉ định đối với trường hợp viêm xoang mãn tính có mủ. Thông khí và dẫn lưu các xoang cạnh mũi sẽ làm giảm triệu chứng trong viêm xoang mãn tính.

Đợt cấp của viêm mũi xoang mạn:

• Đợt viêm cấp kéo dài dưới 4 tuần với những triệu chứng xấu hơn và xuất hiện thêm các triệu chứng xấu hơn và xuất hiện triệu chứng mới.
• Các triệu chứng cấp mất đi để lại tình trạng viêm mạn làm nền.

Phòng ngừa bệnh Viêm xoang

Tránh các tác nhân gây bệnh là một biện pháp phòng ngừa phổ biến. Giữ vệ sinh mũi họng sạch sẽ để tránh bị viêm mũi, viêm họng dẫn đến viêm xoang. Ngoài ra, cần  giữ vệ sinh môi trường sống, giảm khói bụi. Nhiễm trùng và các biện pháp hạn chế phơi nhiễm với các yếu tố  dị ứng sẽ làm giảm viêm xoang. Người bị viêm xoang mãn tính thường xuyên cần giữ ấm mũi họng khi trời lạnh để tránh tình trạng viêm nhiễm cấp tính. 

Các Phương Pháp Điều Trị Viêm Xoang 

Viêm xoang cấp tính nếu không được điều trị triệt để sẽ phát triển thành viêm xoang mãn tính tái phát nhiều lần. Và nếu vẫn còn yếu tố dị ứng có mặt trong môi trường sống của bệnh nhân, bệnh viêm xoang cũng rất khó kiểm soát. 

Điều trị nội khoa

Đây vẫn là phương pháp chính trong điều trị viêm xoang cấp tính. Thuốc kháng sinh chống viêm, thuốc chống dị ứng và thuốc co mạch kháng tiết nên được sử dụng đúng cách dưới sự giám sát của bác sĩ tai mũi họng. Nếu không sẽ dẫn đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh và gây viêm xoang mãn tính. Trong trường hợp người bệnh cần rửa xoang cạnh mũi, tiêm thuốc  điều trị, cần liên hệ với cơ sở y tế tin cậy để tránh những biến chứng không đáng có, ngoài ra người bệnh phải tuân thủ các nguyên tắc vừa điều trị vừa phòng bệnh.

Bạn có thể tham khảo thêm phác đồ điều trị sau:

Phẫu thuật chữa viêm xoang

Được chỉ định trong những  trường hợp sau:

• Điều trị nội khoa không hiệu quả, viêm xoang lép dài dai dẳng nhiều năm.
• Viêm xoang đã có những biến chứng như viêm ổ mắt, chèn vào dây thần kinh thị giác.
• Có bất thường về giải phẫu vùng mũi xoang như lệch vách ngăn mũi, polyp to thì cần phải phẫu thuật để giải quyết căn nguyên.

Trên đây là tổng hợp những thông tin liên quan đến bệnh viêm xoang, hi vọng sẽ cung cấp thêm cho bạn những thông tin hữu ích nhất. Để được tư vấn chi tiết nhất bạn có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline: 18001202 để được các chuyên gia tư vấn cụ thể nhất nhé!