Viêm đại tràng căn bệnh khó chữa và nhiều hệ lụy nguy hiểm

Hiện nay có khoảng 20% dân số Việt Nam mắc bệnh viêm đại tràng, trong số đó có khoảng 4 triệu người mắc viêm đại tràng mãn tính. Đây là con số đáng lo ngại trong khi nhận thức về căn bệnh viêm đại tràng của người dân nước ta vẫn còn hạn chế. Mặc dù là bệnh lý phổ biến nhưng việc phòng ngừa và điều trị viêm đại tràng vẫn chưa được người dân thực hiện đúng cách. Rất nhiều người bị mắc viêm đại tràng nhưng không đến bệnh viện và cơ sở y tế để thăm khám, điều trị mà lựa chọn chữa bằng mẹo dân gian khiến cho bệnh nặng thêm. Vậy bệnh viêm đại tràng là bệnh gì và làm sao để chữa trị cho đúng cách? Cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết sau đây bạn nhé!

1, Bệnh viêm đại tràng là gì?

Đại tràng là gì? Đại tràng là phần cuối cùng của ống tiêu hóa trong cơ thể con người. Đây là một đoạn ống dài khoảng 1,2m, đại tràng sẽ nhận thức ăn đã được tiêu hóa và hấp thụ ở ruột non. Đại tràng sẽ hấp thụ nốt lượng nước và muối khoáng từ các thức ăn cùng với sự hỗ trợ của các vi khuẩn tạo bã để phân hủy thức ăn thành phân. Khi thức ăn đã được tiêu hóa hấp thụ đủ, đại tràng sẽ thực hiện co bóp bài tiết phân qua trực tràng và tiến hành thải ra ngoài. Vì đây là bộ phận thực hiện chức năng phân hủy thức ăn nên dễ bị viêm nhiễm. Vì vậy viêm đại tràng là hiện tượng đại tràng bị nhiễm khuẩn và gây viêm.

Bệnh viêm đại tràng sẽ chia làm các thể bệnh như sau:

• Viêm đại tràng cấp tính
• Viêm đại tràng mãn tính
• Viêm đại tràng co thắt cấp và mãn tính

2, Nguyên nhân gây bệnh viêm đại tràng và những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao

Nguyên nhân gây bệnh viêm đại tràng

Có một số nguyên nhân chủ yếu gây ra viêm đại tràng thường gặp như sau:

• Viêm đại tràng cấp do bị ngộ độc thức ăn, hoặc dị ứng thức ăn
• Do người bệnh không giữ vệ sinh an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường, ăn hoặc uống phải những thực phẩm bị nhiễm vi sinh vật gây bệnh như:
• Ký sinh trùng hay gặp nhất là lỵ amip, ngoài ra còn có giun đũa, giun tóc, giun kim nhiễm bẩn vào thức ăn, rau củ.
• Nhiễm các loại vi khuẩn: lỵ trực khuẩn (Shigella), hoặc vi khuẩn thương hàn (Salmonella), vi khuẩn tả (Vibrio cholerae), vi khuẩn E. coli, và vi khuẩn lao
• Do siêu vi thường gặp là Rotavirus, chủ yếu sẽ bị nhiễm ở trẻ em
• Do nhiễm nấm, đặc biệt là nấm Candida
• Viêm đại tràng do các bệnh tự miễn ở trong cơ thể
• Ngoài ra, bệnh viêm đại tràng còn liên quan đến sinh hoạt hằng ngày như: căng thẳng, táo bón kéo dài, khó tiêu, hoặc dùng thuốc kháng sinh kéo dài gây loạn khuẩn ruột, …

Nguyên nhân gây viêm đại tràng mãn tính

Nhóm này sẽ được chia thành 2 nhóm là viêm đại tràng mãn có nguyên nhân và không rõ nguyên nhân.

• Bệnh viêm đại tràng mãn tính có nguyên nhân: sẽ xuất hiện sau khi viêm đại tràng cấp tính do nhiễm trùng, bị nhiễm ký sinh trùng, nhiễm nấm và nhiễm độc nhưng không được điều trị dứt điểm nguyên nhân gây bệnh.
• Bệnh viêm đại tràng mãn tính không rõ nguyên nhân, thường là bệnh nhân bị viêm đại tràng mãn tính không đặc hiệu.

Những người có nguy cơ mắc bệnh cao

• Người trưởng thành: Thường gặp ở những người lớn, đặc biệt là người cao tuổi dễ mắc viêm đại tràng. 
• Những người có chế độ ăn không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm có chất bảo vệ thực vật, chất bảo quản, thực phẩm tanh, hút thuốc lá và uống rượu bia sẽ có nguy cơ cao bị viêm đại tràng hơn. 
• Những người lạm dụng thuốc kháng sinh hoặc dùng thuốc kháng sinh điều trị trong thời gian dài sẽ làm mất cân bằng hệ khuẩn ruột và làm suy giảm miễn dịch hệ tiêu hóa và dễ bị viêm đại tràng. 
• Những người bị  đau đại tràng vi thể và viêm ruột cũng có khả năng mắc bệnh cao hơn người bình thường. Nếu mắc bệnh này cần phải nhanh chóng chữa trị đồng thời khám nội soi định kỳ để điều trị dứt điểm nguyên nhân gây bệnh.

3, Triệu chứng và biến chứng của bệnh viêm đại tràng

Triệu chứng phổ biến của bệnh viêm đại tràng

Căn cứ vào bạn bị viêm đại tràng cấp tính hay mãn tính mà có những triệu chứng không giống nhau. Sau đây chúng tôi xin phép được chia ra làm một số triệu chứng thường gặp. 

Triệu chứng viêm đại tràng cấp

• Viêm đại tràng cấp tính do lỵ amip: người bệnh sẽ bị đau bụng quặn từng cơn, buồn đại tiện liên tục, nhưng mỗi lần đi đại tiện chỉ có một ít phân, có máu và có chất nhầy kèm theo phân.
• Viêm đại tràng cấp do lỵ trực khuẩn: người bệnh bị sốt, đau bụng, đi ngoài phân lỏng có máu, trong một ngày đêm có thể đi nhiều lần phân lẫn máu, phân có màu như máu cá. Đặc biệt, nếu do trực khuẩn Shigella shiga gây ra, số lần đi tiêu không thể đếm được (phân chảy ra theo đường hậu môn, không thành khuôn như bình thường), mất nước và chất điện giải nhiều rất dễ gây trụy tim mạch và cần phải cấp cứu để điều trị.
• Viêm đại tràng cấp do các nguyên nhân khác: người bệnh sẽ có triệu chứng đau bụng là chủ yếu, hoặc đau thắt bụng dưới, đau từng đoạn hoặc đau dọc theo khung của đại tràng, đau do co thắt đại tràng, có khi gây cứng cơ bụng, tiêu chảy xảy ra đột ngột, phân chỉ toàn nước (có thể có máu, và nhầy), người mệt mỏi, và gầy sút nhanh.

Triệu chứng viêm đại tràng mãn tính

• Thể tiêu lỏng và đau bụng: người bệnh cảm thấy đau bụng từng lúc, buồn đại tiện, đi đại tiện xong thì mới hết đau, mỗi ngày có thể đi đến 3 – 4 lần, thường vào buổi sáng lúc ngủ dậy và ngay sau khi ăn xong, ít đi vệ sinh vào buổi chiều, yên ổn nhất về đêm.

Phân lần đầu có thể đặc nhưng không thành khuôn đẹp, những lần đi sau phân lỏng, nhầy, đa số trường hợp là phân sẽ nát hay phân sống.

Trước mỗi lần đi đại tiện đều có đau bụng, thường đau dọc khung đại tràng nhưng thường đau ở hố chậu bên trái hoặc bên phải và sau khi đi đại tiện được thì hết đau bụng và dễ chịu.

• Thể bị táo bón và đau bụng: người bệnh sẽ bị táo bón, phân khô, ít và cứng, đau bụng thường xuyên, thường gặp ở người lớn tuổi và nữ giới.
• Thể táo bón và tiêu lỏng xen kẽ nhau từng đợt: người bệnh sẽ có từng đợt táo bón tiếp với một đợt đi đại tiện phân lỏng lỏng, diễn biến âm thầm trong nhiều năm nhưng thể trạng người bệnh cũng như sinh hoạt vẫn bình thường, bụng thường đầy hơi và có cảm giác khó chịu.

Biến chứng của viêm đại tràng

Viêm đại tràng có thể gây ra nhiều biến chứng gây ảnh hưởng chất lượng cuộc sống, làm tăng tỷ lệ các bệnh tật và tử vong, thường gặp ở những bệnh nhân viêm loét đại tràng và bệnh crohn. Các biến chứng có thể gặp phải như:

• Người bệnh bị chít hẹp đại tràng, bị rò ruột, áp xe đại trực tràng, thủng ruột hoặc bị phình đại tràng nhiễm độc. 
• Viêm loét đại tràng lâu ngày còn tăng nguy cơ phát triển thành ung thư ruột làm tăng tỷ lệ tử vong ở người bệnh. 
• Ngoài ra, còn gặp phải các biến chứng ngoài đường tiêu hóa như: loãng xương, tình trạng tăng đông, thiếu máu, sỏi mật, loét áp tơ, hoặc viêm đường mật xơ hóa nguyên phát, và viêm khớp…

4, Phòng ngừa bệnh viêm đại tràng

Để phòng bệnh viêm đại tràng hiệu quả , cần vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm thật tốt:

• Người dân không ăn các loại thực phẩm chưa nấu chín như (tiết canh, nem chua, nem chạo, gỏi, và rau sống…)
• Không uống nước chưa đun sôi, không uống sữa bò tươi hoặc sữa động vật chưa tiệt trùng.
• Không uống nước đá không đảm bảo vệ sinh an toàn (cơ sở chế biến nước đá không tiệt khuẩn nước trước khi làm đông đá)
• Nếu trong gia đình khi có người mắc bệnh do lỵ amip, lỵ trực khuẩn, thương hàn, và tả… cần phải tiệt khuẩn các dụng cụ dùng trong ăn uống bằng cách luộc với nước đun sôi. Phân của người bệnh không được để vương vãi, phải cho vào hố xí và sử dụng chất sát khuẩn mạnh, nhất là ở khu vực nông thôn, miền núi
• Nên rửa tay sạch trước khi ăn, cần phải tẩy giun sán 6 tháng/lần
• Tránh dùng các loại thuốc kháng sinh kéo dài
• Cần phải điều trị tích cực khi bị lao phổi
• Tránh bị căng thẳng kéo dài và lo lắng thái quá
• Thường xuyên vận động, thể dục thể thao để nâng cao thể chất. 
• Có chế độ ăn hợp lý và lành mạnh cho cơ thể.
• Nên ăn các thực phẩm sạch và tốt cho sức khỏe như: gạo, khoai tây, thịt nạc, cá, sữa đậu nành, rau xanh, củ quả, trái cây (nhất là những loại rau củ quả giàu kali: chuối, đu đủ, …)
• Hạn chế ăn trứng, sữa, nem rán, thịt mỡ, đậu đen, và hành sống.
• Không sử dụng nhiều các chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá, cà phê, các thực phẩm chua cay và những thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ. 
• Nên ăn nhẹ, chia làm nhiều bữa trong ngày, không nên ăn quá nhiều vào buổi tối.
• Cung cấp đủ nước, muối khoáng và các vitamin cần thiết cho cơ thể.

5, Phác đồ điều trị bệnh viêm đại tràng

Nguyên tắc điều trị viêm đại tràng hiệu quả:

• Điều trị bệnh càng sớm càng tốt
• Xác định nguyên nhân gây bệnh để lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp
• Duy trì chế độ ăn uống, chế độ làm việc và sinh hoạt phù hợp, lành mạnh tốt cho sức khỏe
• Điều trị nội khoa kết hợp ngoại khoa tùy từng trường hợp

Điều trị nội khoa bằng thuốc có thể dùng:

• Thuốc kháng sinh để chống nhiễm trùng, thuốc kháng nấm, thuốc kháng lao, và thuốc chống ký sinh trùng.
• Thuốc giảm đau và chống co thắt, thuốc điều trị tiêu chảy, và chống loạn khuẩn.
• Bồi hoàn nước và chất điện giải là hết sức cần thiết nhằm mục đích không để trụy tim mạch ở người bệnh. 

Sau đây là phác đồ điều trị bằng thuốc tham khảo do bác sĩ chỉ định: