Bệnh sởi (cũng còn được gọi là bệnh phong chẩn) là một căn bệnh gây ra do một vi-rút. Bệnh lan truyền dễ dàng từ người này sang người khác. Theo thông tin từ Mayoclinic, hiện nay dù đã có vắc-xin nhưng mỗi năm cũng có đến 100.000 người chết vì bệnh sởi, nhất là trẻ dưới 5 tuổi. Trước khi có vắc-xin, bệnh này đã từng làm 2,9 triệu người chết trên toàn cầu mỗi năm.
Vậy để hiểu hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh sởi hiệu quả.
Hãy cùng Nhà thuốc Mariko tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé!
Bệnh sởi là gì?
Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính với các biểu hiện như sốt, nổi mẩn đỏ trên da, sổ mũi, ho, đỏ mắt… Bệnh có thể ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn, nếu không có miễn dịch với bệnh có thể dẫn đến các bệnh nguy hiểm. Hiếm khi gây tử vong, có thể gặp các biến chứng: viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, loét giác mạc và đôi khi viêm não sau sởi, đặc biệt ở trẻ suy dinh dưỡng …
Nguyên nhân gây ra bệnh sởi
Như đã nói ở trên, bệnh sởi do vi rút paramyxovirus gây ra,tuy nhiên chính quá trình lây truyền bệnh này mới quan trọng, đường lây truyền chính của bệnh sởi là:
- Đường hô hấp: tiếp xúc với các giọt bắn từ đường hô hấp (mũi, nước bọt) của người bệnh khi nói, hắt hơi, ho…
- Tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết của người bệnh
- Tiếp xúc với đồ vật có chứa vi rút sởi của người bệnh.
Thông thường, đầu tiên vi rút sởi lây nhiễm qua đường hô hấp và dần dần lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể qua đường máu. Vi rút sống trong chất nhầy trong mũi và cổ họng của người bị bệnh trong 4 ngày trước khi lây nhiễm. phát ban và tiếp tục phát triển trong khoảng 4 đến 5 ngày sau đó. Cần lưu ý rằng virus dễ lây lan nhất trong giai đoạn này, vì vậy những người chăm sóc người bệnh phải hết sức cẩn thận.
Triệu chứng của bệnh sởi là gì?
Vi rút sởi có hình cầu, đường kính rất nhỏ, chỉ từ 100 đến 250 nm, khi người bệnh nói, ho, hắt hơi, vi rút gây bệnh có thể phát tán vào không khí. Những người chưa được miễn dịch có thể hít phải nó và sẽ bị mắc bệnh. Do tốc độ lây lan nhanh chóng của bệnh, bệnh sởi đã trở thành một trong những bệnh truyền nhiễm đáng chú ý nhất hiện nay. Dịch sởi bùng phát sẽ rất khó để kiểm soát và dễ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.
Các triệu chứng của bệnh sởi gồm:
Sốt cao 39 đến 40 độ C, đau mình, đỏ mắt do viêm kết mạc, chảy nước mũi, ho, hắt hơi, đau họng, chán ăn, xuất hiện các nốt ban đỏ nhỏ trên người.
Ban thường mọc đầu tiên ở mặt, vai, cổ, sau đó lan dần ra khắp nơi trên cơ thể. Trong thời gian phát ban, bệnh nhân bị sốt, đau cơ dai dẳng, cho đến khi nổi ban từ đầu đến chân.
Trong vòng vài ngày, các nốt ban sẽ dần dần mờ đi và có vết thâm trên da. Khoảng 1-2 tuần sau thì hết vết thâm. Bệnh sởi thường kéo dài từ 7 đến 10 ngày. Khi mắc bệnh, sức đề kháng của cơ thể giảm sút nhanh chóng, người bệnh dễ bị các biến chứng như: tiêu chảy cấp, viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, thậm chí viêm não, mù mắt, viêm cơ tim … Phụ nữ mang thai mắc bệnh sởi có thể bị sảy thai tự nhiên, sinh non hoặc nguyên nhân thai nhi dị thường.
Đối tượng dễ mắc bệnh sởi?
Tất cả những người chưa có miễn dịch với bệnh sởi đều có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là trẻ em vì hệ miễn dịch còn non nớt. Các yếu tố khiến bạn dễ mắc bệnh sởi:
- Chưa được chủng ngừa: Tăng nguy cơ mắc bệnh nếu bạn không được tiêm phòng đầy đủ
- Đi du lịch thường xuyên: Nếu bạn đi đến khu vực có điều kiện thuận lợi cho vi rút sởi phát triển, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng tăng lên đáng kể.
- Thiếu vitamin A: thiếu hụt vitamin A trong cơ thể sẽ dẫn đến những dấu hiệu bệnh nghiêm trọng hơn và tạo tiền đề cho các biến chứng dễ xuất hiện.
Sởi có lây không
“Bệnh sởi có lây không?”, “Bệnh sởi lây truyền như thế nào?”. Đây là những câu hỏi được nhiều người quan tâm. Hôm nay chúng tôi xin giải đáp thắc mắc là bệnh sởi có lây, thậm chí rất dễ lây lan và rất dễ phát.
Cơ chế lây truyền bệnh sởi chủ yếu qua đường hô hấp. Đặc biệt, bệnh sởi lây truyền trực tiếp khi người mắc bệnh sởi ho, hắt hơi hoặc giao tiếp bằng lời nói với người khác. Ngoài ra, bệnh sởi còn do gián truyền.
Tiếp theo là con đường từ mẹ sang con. Hoặc cũng có thể lây truyền gián tiếp qua việc tiếp xúc, xử lý các đồ vật bị ô nhiễm qua đường ăn uống.
Tóm lại, bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm rất dễ lây lan và đang trở thành dịch. Chúng ta hãy tự bảo vệ nhau để cùng nhau hạn chế bệnh sởi.
Bệnh sởi có nguy hiểm không? Những biến chứng của bệnh sởi
Các biến chứng thường gặp của bệnh sởi nếu không được điều trị kịp thời là:
- Biến chứng đường tiêu hóa: viêm niêm mạc miệng, bội nhiễm vi khuẩn ở giai đoạn muộn gây hoại tử niêm mạc miệng, xuất hiện hôi miệng … Viêm ruột kèm tiêu chảy, thường nặng hơn tiêu chảy do virus khác.
- Sảy thai, sinh non.
- Suy dinh dưỡng hậu sởi.
- Biến chứng mắt – loét giác mạc: ở trẻ do thiếu vitamin A, biến chứng có thể gây ra di chứng mù vĩnh viễn.
- Viêm não – màng não: biến chứng thần kinh trung ương, có thể dẫn đến tử vong, về sau để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng. Xuất hiện ban trong tuần đầu tiên phát ban, biểu hiện gồm: sốt, đái dầm ban đêm, bí tiểu, rối loạn ý thức đến hôn mê. Đáng ngại là một khi bệnh không khỏi cũng để lại những hậu quả nặng nề về thể chất và tinh thần.
- Viêm phổi nặng: Biến chứng xuất hiện sau khi ban xuất hiện do bội nhiễm các vi khuẩn khác hoặc ngay lúc mới khởi phát c biểu hiện: sốt cao, nhiễm trùng nặng, bạch cầu giảm. G máu tăng cao, chụp X Quang thấy nốt mờ ở cả 2 phế trường phổi.
- Viêm tai giữa cấp hoặc viêm phế quản.
Cách chẩn đoán bệnh sởi
Hiện không có phương pháp điều trị chính xác cho bệnh sởi. Các triệu chứng thường tự biến mất sau 2 đến 3 tuần, nếu cảm thấy không khỏe, bạn nên đến gặp bác sĩ. Tại thời điểm này, bệnh sởi được chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng. Ngoài ra, cần xét nghiệm máu xác định sự hiện diện của vi rút rubella.
Cách điều trị bệnh sởi
Theo các chuyên gia, hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu bệnh sởi nên việc phòng bệnh thông qua tiêm chủng là yêu cầu cơ bản.
Điều trị sởi ở trẻ em
Cùng con đi khám bác sĩ để có phác đồ điều trị phù hợp nhất. Điều trị bao gồm:
- Hạ sốt: Dùng acetaminophen, thuốc kháng histamine, diphenhydramine, loratadine, thuốc giảm ho, long đờm hoặc sử dụng cách hạ sốt, thường là khăn lau lạnh
- Kem bôi ngoài da
- Sát trùng mũi họng: nhỏ mũi hoặc nhỏ mắt bằng các dung dịch sát khuẩn …
- Trường hợp bội nhiễm thì dùng kháng sinh, corticoid dễ dẫn đến các biến chứng như sởi ác tính, viêm thanh quản, viêm não … Cần tuân thủ liều lượng theo chỉ định của bác sĩ.
Điều trị sởi ở người lớn
Khi bệnh sởi xuất hiện ở người lớn cần lưu ý những điều sau:
- Khi bị viêm não có biến chứng: chống viêm, chống co thắt, phù nề thành mạch
- Khi bị nhiễm trùng: nên điều trị bằng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa biến chứng
- Đưa người mắc bệnh sởi đến bệnh viện cấp huyện trở lên, trung tâm y tế và các cơ sở để được hướng dẫn điều trị đồng thời tránh lây nhiễm cho người khác.
- Các phương pháp điều trị khác là: hút đờm dãi, bổ sung nước điện giải. Oxy hoặc hô hấp hỗ trợ cho trường hợp suy hô hấp. Nó chỉ được sử dụng cho các trường hợp viêm họng, phù nề thanh quản nặng.
- Dưới đây là phác đồ điều trị bệnh sở được các chuyên gia y bác sỹ đầu ngành nghiên cứu, bạn có thể tham khảo:
-
NHÓM THUỐC Kháng sinh ( nếu bội nhiễm ) Kháng virus Giảm đau, hạ sốt Giảm ho Sát khuẩn tại chỗ Tăng cường sức đề kháng Vitamin PHÁC ĐỒ 1 TÊN THUỐC Cefuroxime 500 Acyclovir 800mg My para Methophan siro Biotakin Thymomodulin Vitamin A CÁCH DÙNG (viên/liều) 1 1 1 2 Xịt 2 2 PHÁC ĐỒ 2 TÊN THUỐC Azithromycin 500 Acyclovir 800mg Efferagan 500 Ho TH Biotakin Thymomodulin Vitamin A CÁCH DÙNG (viên/liều) 1 1 1 2 Xịt 2 2 ĐVT Viên Viên Viên Viên Dung dịch Viên Lưu ý Uống sau ăn Uống sau ăn Uống sau ăn Uống sau ăn Xịt ngoài da Uống sau ăn
Lưu ý cho người mắc bệnh sởi
Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ
- Người mắc bệnh sởi cần đánh răng, vệ sinh cơ thể, giữ ấm khi trời lạnh. Nên làm ướt mũi, mắt bằng dung dịch nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) ngày 3-4 lần.
- Nên dọn dẹp nhà cửa, phòng ốc và thường xuyên khử trùng đồ dùng cá nhân của người bệnh.
- Nếu bệnh nhân mắc bệnh sởi, người bệnh sốt rất cao và ra nhiều mồ hôi. Nếu không tắm, nó sẽ gây ngứa trong nhiều ngày, dẫn đến nhiễm trùng nặng.
- Nên cho bệnh nhân sởi ở trong phòng thoáng, mát và thường xuyên vệ sinh cho người bệnh.
Cần cách ly bao nhiêu ngày để tránh lây nhiễm bệnh sởi?
Khi phát hiện các triệu chứng của bệnh sởi, cần nhanh chóng cách ly để tránh lây bệnh:
- Hạn chế tiếp xúc với những người trong khu vực trong vòng 7 ngày kể từ khi xuất hiện ban.
- Nên cho trẻ nghỉ học ít nhất 4 ngày kể từ ngày phát ban. Nếu có thể, hãy nghỉ ngơi thêm một chút để tránh lây bệnh cho các học sinh khác.
- Bệnh nhân sởi nhập viện nên được cách ly khỏi đường thở đến ngày thứ 4 sau khi ban xuất hiện.
Các cách phòng tránh bệnh sởi
Các cách phòng bệnh sởi là:
- Cách ly, hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân và người nghi mắc bệnh.
- Nếu tiếp xúc với người bệnh, phải rửa và khử trùng tay.
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân, nơi ở, làm việc
- Trong thời gian bùng phát dịch sởi, cần hạn chế đến những nơi đông người.
- Lưu ý cho người mắc bệnh sởi
Tuy nhiên, biện pháp phòng bệnh sởi hiệu quả và bền vững nhất vẫn là tiêm vắc xin phòng bệnh sởi. Những em bé đã nhận được kháng thể miễn dịch của mẹ truyền qua nhau thai sẽ được miễn dịch đến 6 tháng tuổi, nhiều em bé vẫn giữ được các kháng thể này đến 9 tháng. Từ 9 tháng tuổi, trẻ cần được bảo vệ bằng vắc xin phòng bệnh sởi. Hai mũi vắc xin phòng bệnh sởi được tiêm khi trẻ được 9 tháng tuổi và một mũi nhắc lại khi trẻ được 18 tháng tuổi. Khi tiêm liều đầu tiên, trẻ có khoảng 80-85% cơ hội được miễn dịch. Sau khi hoàn thành liều thứ hai, khả năng miễn dịch của trẻ tăng lên 90-95%.
Trên đây là tổng hợp những thông tin về nguyên nhân cũng như triệu chứng và cách điều trị hiệu quả bệnh sởi mà Nhà thuốc Mariko muốn chia sẻ tới bạn đọc. Hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích giúp bạn hiểu và phòng tránh được căn bệnh này. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết, cập nhật liên tục để tham khảo những thông tin hữu ích từ nhà thuốc nhé!
