Sâu răng: Nguyên nhân, Triệu chứng & Các biện pháp phòng tránh hiệu quả

Sâu răng là dạng bệnh lý phổ biến hiện nay, tuy không phải là bệnh cấp tính nghiêm trọng nhưng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời tình trạng sâu răng sẽ lan rộng và ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như đời sống sinh hoạt. Vậy để giúp các bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý này cũng như nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sâu răng dứt điểm và hiệu quả nhất.

Hãy cùng Nhà thuốc Mariko tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau nhé!

Sâu răng là gì?

Sâu răng là tình trạng răng bị tổn thương, mất đi mô cứng. Đây là kết quả của quá trình khử khoáng xảy ra do vi khuẩn trong mảng bám răng và hình thành các hốc nhỏ trên răng. Sâu răng xảy ra khi có sự kết hợp của nhiều yếu tố gồm vi khuẩn trong miệng, ăn vặt thường xuyên, đồ uống có chứa đường và vệ sinh răng miệng kém. 

Sâu răng là một vấn đề sức khỏe phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt phổ biến ở trẻ em, thanh thiếu niên và người già. Nhưng bất kỳ ai có răng đều có thể bị sâu răng, kể cả trẻ sơ sinh. Nếu sâu răng không được điều trị, tình trạng có thể trở nên trầm trọng hơn và ảnh hưởng đến các lớp sâu hơn của răng.

Nguyên nhân bệnh Sâu răng

Sâu răng là do sâu răng – quá trình xảy ra theo thời gian. Dưới đây là cách sâu răng phát triển:

• Mảng bám. Mảng bám răng là một lớp màng dính bám trên răng khi bạn ăn quá nhiều đường, tinh bột và không vệ sinh răng miệng sạch. Nếu đường và tinh bột không được loại bỏ khỏi răng của bạn, vi khuẩn sẽ nhanh chóng bắt đầu ăn chúng và hình thành mảng bám. Mảng bám trên răng có thể cứng lại bên dưới hoặc bên trên đường viền nướu và biến thành cao răng. Cao răng làm cho mảng bám khó loại bỏ và tạo thành lá chắn bảo vệ vi khuẩn. 

  

• Các axit trong mảng bám sẽ loại bỏ các khoáng chất khỏi lớp men cứng bên ngoài. Sự xói mòn này gây ra các lỗ nhỏ trên men răng là giai đoạn đầu của sâu răng. Khi men răng bị mòn đi, vi khuẩn và axit có thể đến lớp tiếp theo của răng. Nó được gọi là ngà răng. Lớp này sẽ mềm hơn men và ít kháng axit hơn. Ngà răng có những ống nhỏ tiếp xúc trực tiếp với dây thần kinh của răng và gây ra hiện tượng ê buốt.
• Khi sâu răng phát triển, vi khuẩn và axit tiếp tục di chuyển qua răng, di chuyển dọc theo chất liệu răng bên trong (tủy răng), nơi chứa các dây thần kinh và mạch máu. Buồng tủy bị sưng phù và kích thích từ vi khuẩn. Do không có đủ chỗ để răng giãn nở, dây thần kinh tọa bị chèn ép gây đau nhức. 

Nguyên nhân sâu răng có thể là do một số chủng vi khuẩn được chứng minh là có khả năng gây sâu răng trong các nghiên cứu thực nghiệm, đó là vi khuẩn Streptococcus mutans. Một số chủng vi khuẩn khác như Actinomyces, Lactobacillus… cũng được xác định là có khả năng gây sâu răng.

Triệu chứng bệnh sâu răng

Triệu chứng sâu răng ở người lớn thường là:

• Đau răng
• Răng nhạy cảm
• Cảm thấy đau nhẹ hoặc buốt cả răng khi ăn hoặc uống đồ ngọt, quá nóng hoặc quá lạnh
• Trên thân răng xuất hiện các lỗ đen có thể quan sát bằng mắt thường
• Bề mặt của răng (cả trong lẫn ngoài) ngả màu nâu, đen hoặc trắng ngà
• Đau khi nhai, cắn thức ăn

Đối tượng nguy cơ bệnh Sâu răng

Tất cả mọi người đều có nguy cơ bị sâu răng, nhưng các yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ:

• Vị trí răng. Sâu răng thường xuất hiện ở răng hàm. Những chiếc răng này có nhiều rãnh nên dễ bị mảng  bám và khó làm sạch hơn so với những chiếc răng cửa dễ tiếp cận. 

• 

• Đồ ăn và uống. Thức ăn bám lâu ngày trên răng như sữa, kem, mật ong, đường, nước ngọt, bánh ngọt, bánh quy, kẹo, ngũ cốc khô và khoai tây chiên… dễ gây sâu răng hơn những thực phẩm dễ bài tiết qua nước bọt. 
• Thường xuyên ăn vặt. Khi bạn ăn vặt  hoặc uống đồ uống có đường sẽ tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn trong miệng tạo ra axit tấn công và làm mòn răng. Và uống soda hoặc đồ uống có tính axit khác tạo ra axit liên tục ăn mòn răng. 
• Trẻ sơ sinh được bú bình chứa đầy sữa, sữa công thức, nước trái cây hoặc các chất lỏng có đường khác, những thức uống này lưu lại trên răng hàng giờ trong khi trẻ ngủ và gây sâu răng.
• Đánh răng không đầy đủ. Nếu răng không được làm sạch ngay sau khi ăn và uống, mảng bám tích tụ nhanh chóng và giai đoạn đầu của sâu răng có thể bắt đầu. 
• Không bổ sung đủ florua. Florua, một khoáng chất tự nhiên, giúp ngăn ngừa sâu răng và thậm chí có thể đảo ngược giai đoạn đầu của tổn thương sâu răng. Bởi lợi ích của nó nên Florua được thêm vào nhiều nguồn cung cấp nước công cộng. Nó cũng là một thành phần phổ biến thường được tìm thấy trong kem đánh răng và nước súc miệng. Nhưng nước đóng chai nói chung không chứa florua. 
• Thanh niên hoặc người lớn tuổi. Sâu răng ở trẻ em và thanh thiếu niên là phổ biến ở Hoa Kỳ. Người lớn tuổi cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Theo thời gian, răng có thể bị mòn và nướu có thể bị tụt lại, khiến răng dễ bị sâu. Người lớn tuổi cũng có thể dùng nhiều loại thuốc làm giảm tiết nước bọt, làm tăng nguy cơ sâu răng. 
• Khô miệng. Khô miệng là do thiếu nước bọt, giúp ngăn ngừa sâu răng bằng cách loại bỏ thức ăn và mảng bám trên răng. Các chất được tìm thấy trong nước bọt cũng giúp chống lại axit do vi khuẩn tạo ra. Một số loại thuốc, bệnh, phương pháp điều trị bức xạ ở đầu hoặc cổ, hoặc một số loại thuốc hóa trị có thể làm tăng nguy cơ sâu răng do giảm sản xuất nước bọt. 
• Trám răng, thiết bị nha khoa. Ợ chua, hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), có thể khiến axit dạ dày chảy vào miệng, làm xói mòn men răng và gây tổn thương răng đáng kể. Điều này làm lộ ra nhiều ngà răng hơn và dễ bị vi khuẩn tấn công. Nha sĩ có thể khuyên bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để xem liệu trào ngược axit có phải là nguyên nhân gây mất men răng của bạn hay không.
• Rối loạn ăn uống. Chán ăn và ăn vô độ có thể dẫn đến mòn răng và sâu răng đáng kể. Axit trong dạ dày do nôn nhiều lần sẽ tác động vào răng và bắt đầu làm tan men răng. Rối loạn ăn uống cũng có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất nước bọt.

Phác đồ điều trị bệnh sâu răng

Dưới đây là những phác đồ điều trị bệnh sâu răng bạn có thể tham khảo:

Các giai đoạn phát triển của sâu răng

Răng bị hư và sâu thường không thể tự lành mà cần phải điều trị dứt điểm. Điều trị răng sâu sớm để tránh lây lan sang các răng lân cận và các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ của răng và nướu. Sâu răng phát triển liên tục từ nhẹ đến nặng, các giai đoạn phát triển như sau: 

Giai đoạn 1: Sâu men răng 

Sâu men răng là tình trạng men răng bị suy giảm, vi khuẩn sâu răng bị mất khoáng chất tạo nên vùng tổn thương rõ rệt, bắt đầu ăn mòn bề mặt răng. Lúc này, răng có màu vàng nâu hoặc đen hơi lộ rõ, khi ăn thức ăn nóng, lạnh người bệnh có cảm giác ê buốt gây đau nhẹ. 

Giai đoạn 2: Sâu ngà răng

Sâu ngà răng là sự xuất hiện của các lỗ sâu ngày càng sâu, càng mở rộng, ăn sâu và phá hủy nhanh chóng phần men răng còn lại. Ở giai đoạn này,  khi thức ăn chui sâu vào lỗ, thức ăn có nhiệt độ bất thường, người bệnh có triệu chứng đau nhức rõ rệt. Người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau để giảm cơn đau răng và đến ngay nha sĩ để được tư vấn điều trị.

Giai đoạn 3: Viêm tủy răng 

Sâu răng nặng do vi khuẩn xâm nhập sâu vào tủy răng dẫn đến tủy răng bị viêm nhiễm và  gây ra nhiều phiền toái trong sinh hoạt. Giai đoạn này gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như lỗ sâu to dần ra, thức ăn bị nhét vào, đau nhức liên tục, khiến răng bị  áp xe, răng lung lay, viêm lợi, viêm tủy răng và nguy cơ mất răng rất cao.

Phòng ngừa bệnh Sâu răng

Vệ sinh răng miệng tốt có thể giúp ngăn ngừa sâu răng, sau đây là một số mẹo giúp ngăn ngừa sâu răng: 

• Đánh răng bằng kem đánh răng có chứa florua sau khi ăn hoặc uống. Đánh răng ít nhất hai lần một ngày và lý tưởng nhất là dùng kem đánh răng có chứa kem đánh răng sau mỗi bữa ăn có chứa florua. Dùng chỉ nha khoa hoặc dụng cụ làm sạch kẽ răng để làm sạch kẽ răng. 
• Nếu nha sĩ của bạn cho rằng có nguy cơ bị sâu răng cao, bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng nước súc miệng có chứa fluor. 
• Đi khám răng định kỳ. Làm sạch răng chuyên nghiệp và khám răng định kỳ có thể giúp ngăn ngừa sâu răng hoặc phát hiện bệnh sớm. 

• 

• Trám răng là phương pháp dùng để phục hồi răng bị sâu do sâu và phục hồi chức năng bình thường như răng tự nhiên. Để tiến hành trám răng, trước tiên bệnh nhân được cấy ghép răng. Bác sĩ sẽ loại bỏ vật liệu gây sâu răng, làm sạch vùng bị sâu, sau đó sử dụng chất đặc biệt để lấp đầy khoảng trống. Điều này sẽ ngăn không cho vi khuẩn xâm nhập vào bề mặt răng. Trám răng giúp cải thiện tình trạng sâu răng, trả lại răng  về trạng thái ban đầu, hạn chế sâu răng quay trở lại. Phương pháp này không ảnh hưởng đến cấu trúc của răng và xương hàm, do không cần mài cùi hay lấy mão sứ. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) khuyến nghị dùng chất trám răng cho tất cả trẻ em ở độ tuổi đi học. Chất bịt kín có thể tồn tại vài năm trước khi  cần thay thế, nhưng chúng nên được kiểm tra thường xuyên.

• Uống một ít nước máy. Hầu hết các nguồn cung cấp nước công cộng đều có thêm florua, có thể làm giảm sâu răng một cách đáng kể. Chỉ uống nước đóng chai không chứa florua sẽ bỏ qua lợi ích của florua. 
• Tránh ăn vặt thường xuyên. Bất cứ khi nào bạn ăn hoặc uống đồ uống không phải là nước, bạn đang giúp vi khuẩn miệng sản sinh ra axit có thể phá hủy men răng. Nếu bạn thường xuyên ăn vặt hoặc uống nước ngọt có ga giữa chừng, răng của bạn sẽ bị tấn công. 
• Ăn những thực phẩm tốt cho răng của bạn. Một số loại thực phẩm và đồ uống tốt cho răng của bạn hơn những loại khác. Tránh để thức ăn bám lâu ngày trong các gờ, hốc hoặc đánh răng ngay sau khi ăn xong. Tuy nhiên, các loại thực phẩm như trái cây tươi và rau quả làm tăng tiết nước bọt và không chứa đường, cà phê, trà và kẹo cao su  giúp loại bỏ các mảnh vụn thức ăn.
• Cân nhắc điều trị bằng florua. Nha sĩ của bạn có thể đề nghị các phương pháp điều trị florua thường xuyên, đặc biệt nếu bạn không nhận đủ florua từ nước uống có chứa fluor và các nguồn khác. 
• Các phương pháp điều trị kết hợp. Nhai kẹo cao su có chứa xylitol cùng với nước súc miệng có chứa fluor và kháng khuẩn theo toa có thể giúp giảm nguy cơ mắc các vấn đề về răng miệng. 

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Sâu răng

Nha sĩ có thể phát hiện ra sâu răng bằng cách:

• Hỏi về các triệu chứng đau răng và ê buốt răng 
• Kiểm tra răng miệng của  bệnh nhân bằng các dụng cụ nha khoa
• Chụp X-quang răng có thể biết được mức độ sâu răng của bệnh nhân khi cấy ghép răng không ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân. Đúng là tia X có khả năng gây  hại nghiêm trọng đến sức khỏe con người nếu tiếp xúc nhiều lần. Tuy nhiên, trong y học và nha khoa, cường độ tia X được thực hiện rất thấp và được kiểm soát. Phòng chụp thường được bảo vệ bằng áo khoác chì và các bức tường để hấp thụ lượng bức xạ lạc tối đa. Các trợ lý phòng chẩn đoán hình ảnh được đào tạo bài bản và chuyên nghiệp. Khu vực này được chụp x-quang một cách nhanh chóng và hiệu quả.

• 

Các biện pháp điều trị bệnh Sâu răng

Khám định kỳ có thể phát hiện sâu răng và các bệnh răng miệng khác trước khi chúng gây ra các triệu chứng đáng lo ngại và dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn. Một người cần khám  răng càng sớm thì càng có cơ hội đẩy lùi giai đoạn đầu của bệnh sâu răng và ngăn chặn sự tiến triển của nó. Việc điều trị sâu răng phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Các lựa chọn điều trị bao gồm: 

• Phương pháp Điều trị bằng fluoride, máy, kem đánh răng và nước súc miệng. Phương pháp điều trị florua có thể là chất lỏng, gel, bọt hoặc vecni được chải lên răng hoặc đặt trong một khay nhỏ đặt trên răng của bệnh nhân 
• Trám răng, còn được gọi là phục hình, là lựa chọn chính để điều trị sâu răng đã vượt qua giai đoạn sớm nhất. Trám được làm bằng các vật liệu khác nhau như: B. nhựa composite có màu răng,  sứ hoặc vật liệu tổng hợp nha khoa 
• Bọc răng sứ. Răng sứ có thể được làm bằng vàng, sứ có độ bền cao, nhựa, sứ kết hợp với kim loại, hoặc các vật liệu khác. 
• Nhổ răng. Răng bị sâu nặng không thể phục hình được cần phải nhổ bỏ. Nhổ răng có thể để lại khoảng trống khiến các răng khác bị xô lệch.

Sâu răng cần phát hiện sớm và điều trị dứt điểm tránh lây lan, việc nhận biết và xử lý sớm là điều cực kỳ quan trọng. Trên đây là tổng hợp những thông tin về bệnh sâu răng mà Nhà thuốc Mariko muốn chia sẻ tới bạn đọc. Hi vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích giúp bạn có được những kiến thức bổ ích nhất nhé!