Tưa lưỡi: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách điều trị

Tưa lưỡi màu trắng là tình trạng khá nhiều người gặp phải hiện nay, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh. Bệnh tuy không gây nguy hiểm nhưng ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt hàng ngày. Nấm miệng là một trong những nguyên nhân chính gây ra chứng biếng ăn ở trẻ, khiến các bậc phụ huynh cảm thấy hết sức lo lắng.

Vậy đâu là nguyên nhân gây nên tình trạng tưa đầu lưỡi và phương pháp xử lý là gì? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây. Hãy cùng Nhà thuốc Mariko tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé! 

Bệnh tưa lưỡi là gì?

Có lẽ không phải ai cũng có những hiểu biết về bệnh tưa lưỡi, một bệnh lý của khoang miệng. Bệnh tưa lưỡi hay còn gọi là bệnh nấm ở miệng, tác nhân gây bệnh chính là một loại nấm có tên là candida albicans. 

Bệnh này thường xảy ra ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, hầu hết bệnh nhân là trẻ sơ sinh. Tưa miệng ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe của bé nên khi phát hiện bệnh. Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám và  điều trị sớm. Nếu không, nấm sẽ lây lan rộng trong vòm họng, niêm mạc lưỡi, gây khó chịu cho bé.

Nguyên nhân gây ra bệnh tưa lưỡi

Trẻ bị bệnh tưa lưỡi gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của trẻ. Vì vậy, nhiều bậc phụ huynh không giấu được sự lo lắng khi thấy con mình không may mắn mắc phải căn bệnh quái ác. 

Việc hiểu đúng các nguyên nhân gây bệnh là vô cùng quan trọng để điều trị căn bệnh này. Nhiễm trùng tưa lưỡi có thể do các tác nhân chính sau đây gây ra: 

Tưa lưỡi do nấm, virus

Sự phát triển quá mức của nấm Candida albicans có thể gây ra tưa lưỡi. Thông thường, khi hệ miễn dịch khỏe mạnh, loại nấm này vẫn tồn tại với số lượng rất nhỏ trong khoang miệng. 

Tuy nhiên, nếu hệ thống miễn dịch bị suy yếu hoặc sự hiện diện của hệ vi sinh trong cơ thể. Khi mất cân bằng, loại nấm này có thể phát triển quá mức. 

Những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do: 

• Uống quá nhiều thuốc kháng sinh làm  giảm số lượng vi khuẩn có lợi trong cơ thể
• Bị những bệnh làm giảm hệ thống miễn dịch như trong cúm

• Dùng thuốc corticoid đường uống.
• Gặp vấn đề về răng miệng trong thời gian dài như sún răng hoặc khô miệng do dùng thuốc.
• Thói quen vệ sinh răng miệng không tốt khiến những loại vi khuẩn có điều kiện phát triển mạnh.

Do chăm sóc trẻ nhỏ chưa đúng cách

Một yếu tố nữa khiến trẻ nhỏ dễ bị tưa lưỡi  là do người lớn chưa biết cách chăm sóc răng miệng đúng cách cho bé. Trẻ khó có thể tự vệ sinh khoang miệng của mình. Vì vậy, bạn phải chủ động vệ sinh sạch sẽ, cẩn thận miệng trẻ, đặc biệt là sau khi bú mẹ hoặc ăn thức ăn đặc. 

Các bậc cha mẹ cũng nên chú ý những món ăn nào phù hợp với con mình. Một số trường hợp bị  tưa miệng là do ăn nhầm thức ăn, thức ăn quá cứng hoặc thức ăn quá khô gây ngứa lưỡi. Bệnh lây từ mẹ

Nhiễm trùng nấm men ở mẹ có thể truyền từ mẹ sang con nếu nguyên nhân là do nấm. Candida albicans lây truyền qua thời kỳ cho con bú hoặc tiếp xúc gần ví dụ như  hôn con của. 

Vì vậy, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý những khía cạnh này để hạn chế nguy cơ  bé  mắc bệnh, ngoài ra cần tiếp xúc gần gũi với  người thân, theo dõi càng nhiều càng tốt để bé không bị lây nhiễm bệnh từ  bên ngoài. .

Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị nấm lưỡi 

• Biểu hiện  đầu tiên là những chấm trắng nhỏ trên đầu lưỡi, xếp thành hình tròn  tạo thành  dây trên lưỡi của trẻ. Những chấm trắng này có thể lan rộng thành từng mảng trên bề mặt lưỡi, nếu để lâu sẽ lan dần xuống lưỡi gây mất vị giác, trẻ bỏ bú, biếng ăn, có thể đau, dễ lật lưỡi khi bú, quấy khóc.

• 

• Tưa lưỡi nếu không được điều trị, dày lên và có thể lan xuống đường thở gây ho, viêm phế quản, viêm phổi, nấm phổi. Vào dạ dày có thể gây tiêu chảy làm nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ. 
• Vết tưa lưỡi dính chặt vào bề mặt lưỡi, rất khó lột, khi chà xát hoặc cố kéo ra sẽ gây đau và chảy máu , nhiễm trùng nặng, rất nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ

Lưu ý cách phân biệt tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh với cặn sữa:

• Không giống như tưa lưỡi, sữa còn sót lại thường xuất hiện sau mỗi lần cho con bú hoặc uống sữa. Sữa còn sót lại xuất hiện dưới dạng những chấm trắng nhỏ, dễ bị bong ra và di chuyển khi nuốt nước bọt hoặc uống nước. 
• Cặn sữa không đau, không chảy máu, không làm trẻ khó chịu, quấy khóc; 
• Nếu cặn sữa đặc sẽ  ảnh hưởng đến hương vị nhưng không nhiều. Hiện tượng này sẽ biến mất khi loại bỏ hết cặn sữa.

Tưa lưỡi có gây nguy hiểm không?

Bệnh tưa lưỡi rất phổ biến ở trẻ nhỏ,  tình trạng này có nguy hiểm không? Các bác sĩ cho biết, tuy là bệnh lành tính nhưng nếu không được điều trị nhanh chóng và dứt điểm có thể gây ra một số biến chứng khó chữa. 

• Nhiễm nấm toàn bộ khoang miệng: tưa lưỡi ở miệng có cơ chế tự lây nhiễm. Do đó, nếu không được điều trị kịp thời, vùng nấm có cơ hội nhanh chóng lây lan sang niêm mạc má, nướu, vòm họng, amidan hoặc môi. Diện tích lan rộng và thời gian điều trị lâu hơn. 
• Viêm phế quản, ngừng hô hấp: Bệnh có thể lây từ lưỡi sang toàn bộ cơ quan hô hấp như khí quản, phế quản hoặc phổi ở trẻ em. Tình trạng viêm nhiễm nặng làm suy giảm chức năng hô hấp. 
• Suy dinh dưỡng: nấm miệng gây khó chịu, đau rát. Do đó trẻ thường có các biểu hiện: bỏ bú, biếng ăn, bứt rứt. Nấm có thể lây lan từ khoang miệng vào thực quản gây khó nuốt, nôn trớ và tức ngực. Tình trạng này kéo dài sẽ làm trẻ bị thiếu chất, còi xương và chậm lớn.

Cách điều trị tưa lưỡi

Nấm miệng là một bệnh khá phổ biến và thường là một bệnh lành tính. Tuy nhiên, nếu mắc bệnh cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán chính xác cũng như tư vấn và đưa ra  phương pháp điều trị hợp lý nhất. 

Dưới đây là phác đồ điều trị đã được các chuyên gia y tế nghiên cứu mà bạn có thể tham khảo: 

NHÓM THUỐC		Xát khuẩn	Bôi	TPCN hỗ trợ
PHÁC ĐỒ 1	TÊN THUỐC	Nystatin	Daktarin	Gumimouth
	CÁCH DÙNG (viên/liều)	Rơ miệng lưỡi	Bôi
PHÁC ĐỒ 2	TÊN THUỐC	Glycerrin Borat 10ml	Daktarin	TPCN hỗ trợ
	CÁCH DÙNG (viên/liều)	Rơ miệng lưỡi	Bôi	Gumimouth
	ĐVT	Dung dịch	Gel
	Lưu ý	Rơ vùng khoang miệng lưỡi hàng ngày 3-4 lần	Bôi ngày 2-4 lần

Làm gì khi trẻ nhỏ có biểu hiện bị tưa lưỡi?

Làm gì nếu trẻ bị tưa lưỡi? Nếu thấy trẻ có dấu hiệu tưa lưỡi, bạn nên: 

• Trong mọi trường hợp, không cố gắng cạo sạch vảy trắng vì  nấm vẫn còn bám trên niêm mạc lưỡi của trẻ. Cọ xát mạnh có thể khiến lưỡi bị xước và chảy máu, dẫn đến chảy máu, nhiễm trùng.

• 

• Vệ sinh lưỡi và miệng của trẻ thường xuyên bằng một số dung dịch diệt vi khuẩn và nấm nếu nhận thấy trẻ bị tưa miệng:

• Nước muối sinh lí 0.9%.
• NaHCO3 (hay còn được gọi là baking soda, thuốc muối).
• Dịch chiết lá hẹ.
• Dịch chiết trà xanh.
• Dịch chiết lá rau ngót.

Cách vệ sinh: Chuẩn bị một trong các dung dịch trên. Thấm dung dịch bằng một miếng gạc và nhẹ nhàng chà lên lưỡi của trẻ. 

Tuy nhiên, cách làm trên khá khó và mất thời gian chuẩn bị, đó là lý do tại sao các bà mẹ bỉm sữa thường chọn loại gạc có tẩm dung dịch kháng nấm kháng khuẩn, tiện lợi, an toàn và hiệu quả cao trong việc điều trị nấm Candida ở trẻ sơ sinh: 

• Hiệu quả: Gạc đã được tẩm hỗn hợp dung dịch và dịch chiết trên được pha theo tỷ lệ thích hợp, mang lại hiệu quả cao trong việc diệt khuẩn, kháng nấm, phòng  và điều trị bệnh tưa lưỡi ở trẻ em. 
• An toàn: Gạt được làm từ chất liệu mềm mại, an toàn cho da của bé, sẽ không gây kích ứng hay tổn thương. Chất liệu polyester được ưa chuộng vì không bị mủn và không để lại sợi bông trong miệng trẻ. 
• Gạc đã được khử trùng, loại bỏ hết vi khuẩn,  nấm gây bệnh.
• Tiện lợi: Gạc có dạng hình ống, vừa vặn với ngón tay trỏ. Mẹ chỉ cần bẻ mở bao bì, đặt miếng gạc vào ngón trỏ và rửa lưỡi cho bé để tiết kiệm thời gian và công sức.

Để phòng bệnh nấm lưỡi cho trẻ nhỏ tốt nhất nên phòng từ cả phía mẹ và bé.

Đối với trẻ:

• Thường xuyên vệ sinh  khoang miệng cho trẻ, nhất là sau khi trẻ bú sữa mẹ; 
• Sử dụng khăn tắm riêng cho từng thành viên trong gia đình, chú ý thêm đồ dùng, đồ chơi của bé nên rửa sạch bằng nước nóng để diệt nấm; 
• Thường xuyên vệ sinh miệng  cho trẻ hàng ngày bằng 0,9% sinh lý, nước sạch âm ấm, 
• Đặc biệt  ở  trẻ  mắc các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch như HIV, đái tháo đường… cần kết hợp với phương pháp điều trị nâng cao sức đề kháng của trẻ;

Đối với mẹ:

• Vệ sinh núm vú trước và sau mỗi lần cho trẻ bú; 
• Giữ nhà sạch sẽ; 
• Nếu khi mang thai mẹ phát hiện mình bị nhiễm nấm âm đạo thì nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Tránh lây nhiễm cho em bé trong quá trình chuyển dạ sinh thường; 
• Nếu phát hiện nấm núm vú ở người mẹ khi đang cho con bú hoặc đang cho con bú,  mẹ  cũng cần được đánh giá và điều trị ngay để tránh lây nhiễm sang con trong thời gian cho con bú. 
• Tránh hôn, không để người lạ hôn vào môi, má của trẻ vì dễ làm trẻ bị  nhiễm nấm.

Trên đây là tổng hợp những thông tin về nguyên nhân cũng như triệu chứng và cách điều trị hiệu quả bệnh tưa lưỡi mà Nhà thuốc Mariko muốn chia sẻ tới bạn đọc. Hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích giúp bạn hiểu và phòng tránh được căn bệnh này. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết, cập nhật liên tục để tham khảo những thông tin hữu ích từ nhà thuốc nhé!